Dúas xeracións vencen no XI Festipopeóns de este ano 2022: Yago Iglesias (infantil) e Manuel Pastoriza (veteranos)

Este sábado día 12 de novembro do presente ano 2022, levou a cabo, un ano máis, nas instalacións municipais do Centro Cultural do concello de Ponteceso, onde se atopa situado o Museo Etnolúdico de Galicia (MELGA), o Festival Ponteceso de Buxainas (FESTIPOPEÓNS) na súa undécima edición.

Cun día espléndido, a todos os participantes convocáraselles para o concurso, reto e desafío ás 11,00 h. coa intención de dar inicio aos adestramentos e así preparar as súas buxainas e buxainas nas 4 modalidades planificadas pola organización do evento. En vista de que moitos concursantes (nenos/as, adultos e persoas maiores) non coñecían o MELGA, o director-guía do mesmo, púxose ao mando do grupo e fíxolles un rápido percorrido polas salas do museo, explicándolles os pormenores e fundamento do propio recinto expositivo.

A continuación sendo as 11,45 h. da mañá, iniciouse o primeiro concurso da xornada, que correspondía ao “lanzamento de precisión”, de maneira aberta (nenos/as, mulleres, homes,..con diferentes idades) nun só grupo. Realizadas as consecuentes tantas, nunha rifada final, o vencedor absoluto foi para o neno de 8 anos de idade Yago Iglesias, que con 19 puntos levou o antorchado e en segundo lugar Salva Andrade, ambos de Ponteceso.

Finalizado este primeiro asalto concursal, como estaba previsto pola organización, fíxose un parón puntual ás 12,00 h. para ler o “Manifesto do Peón 2022”. A autoría do mesmo e a lectura correu a cargo do profesor, escritor e coleccionista de buxainas coruñés Luís Ramas, realizando unha breve historia da súa vida e a súa relación no tempo coas buxainas. Un pregón moi emotivo e instructivo que foi moi aplaudido por todos os presentes.

Seguidamente continuouse coas seguintes probas establecidas para a xornada e neste caso correspondeu ao concurso de “Velocidade”. Chegaron á final, o propio pregoeiro Luís Ramas e o neno Gonzalo García. O “gato á auga” levoullo finalmente Gonzalo García con 5 lanzamentos de buxainas nun tempo de 26,21 segundos. A terceira foi o de “resistencia” que estivo moi rifada, xa que tiveron que realizarse varias series para dilucidar ao campión, que foi Aaron García que con 2 minutos 28 segundas e 46 décimas, estivo a súa buxaina bailando contiuadamente sobre o chan. E como cuarto e último reto foi os denominado “trucos”, que logrou de novo Yago Iglesias coa súa habilidade e os aplausos do público. logrou o entorchado final con 6 trucos variados.

Como final de xornada de desafíos, a organización expuxo un último torneo, que consistiu en lanzar as súas buxainas ao chan ao mesmo tempo, con intención de bater un novo record mundial de mantemento do maior número de buxainas bailando ao mesmo tempo, pero… outro ano que non se logrou, pero se se contabilizou a buxaina que máis tempo estivo a bailar sen perder o equilibrio e o premio xeral levoullo Manuel Pastoriza un veterano “peoncero” de 76 anos de idade con un tempo de 3 minutos e 25 segundos.

Sen dúbida o heroe da xornada foi Manuel Pastoriza, aínda que o neno Yago Iglesias de 8 anos foi tamén o outro protagonista, conseguindo dous trofeos para os seus andeis. Unha diferenza de 68 anos separaban a estes dous participantes, pero as buxainas, fixeron que nenos e maiores puidesen gozar dun xogo ancestral e ao mesmo tempo en competir nas mesmas condicións, sen excluír a idade ou o sexo. Así é o xogo tradicional! un valor de inclusión e igualdade. Como dato anecdótico temos que citar á nena Marinha Brea de 7 anos, que alí mesmo aprendeu a lanzar a buxaina e estivo a piques de gañar algún dos concursos organizados.

Foi o momento máis esperado por todos os alí asistentes, o broche de ouro, do FESTIPOPEÓNS, a exhibición e demostración do ex – Campión Mundial de Buxainas de plástico do ano 2009 o mexicano Omar Púe, que coa súa mestría mostrounos máis de 25 trucos que deixaron á maioría dos concursantes e espectadores coa “boca aberta”. Non faltaron os trucos do ascensor, o pajarito, do helicóptero, a agulla, a palma, a ponte, ao aire, patada, etc… Nalgunhas ocasións tivo que realizar varios “bis”, a solicitude do público, pola dificultade que entrañaba ditas habilidades e querían velo de novo executado, obtendo grandes aplausos e ovacións. Foi un luxo e ao mesmo tempo un pracer que Omar dedicásenos unha sesión práctica e que puidese acompañarnos por estas terras pontecesás, despois do esforzo e insistencia da organización para que estivese entre nós neste día.

Soamente medio centenar de persoas, entre concursante e espectadores, estiveron a acompañarnos neste acontecemento. Unha participación pobre, todo hai que dicilo, pois o evento valía a pena, era un acto único, que en moi poucas ocasións teremos a ocasión de ver un espectáculo desta índole… Seguimos sen entender, que é verdadeiramente desmoralizante e defraudador, ao comprobar o pouco interese que ten este pobo, con todo o que correspondente ao mundo cultural e lúdico. Que pena e que pouca curiosidade existe entre as súas xentes!

A xornada festiva tradicional de “Polo san Martiño Buxainciño baila ou peón non camiño” rematou coa premiación dos correspondentes trofeos, entregados por ambos os invitados ao acto Omar Púe e Luís Ramas e concedidos pola Fundación Ricardo Pérez e Verdes e o Museo Etnolúdico de Galicia (MELGA). Ao mesmo tempo, a empresa de buxainas de plástico, entregou a todos os participantes unha buxaina de recordo deste día e varias camisetas conmemorativas do xogo de buxainas ou trompos. Ricardo en representación da Fundación e o museo, fixo entrega aos nosos invitados, como agradecemento e recordo deste día, de senllas “lembranzas” das nosas institucións.

Clausurada a xornada, visitounos por sorpresa o noso alcalde Lois García Carballido, que estivo “platicando” cos nosos invitados e desculpándose da súa ausencia por motivos de axenda, xa que tiña que estar noutro lugar nesa mañá, nun compromiso establecido con meses de antelación. Ricardo Pérez agradeceu persoalmente a súa xentileza e amabilidade pola súa presenza.

Un exitazo pola organización, o ambiente festivo, cultural, tradicional e lúdico (segundo os asistentes) deste FESTIPOPEÓNS de Ponteceso do presente ano 2022. Como non pode ser doutra maneira, xa estamos a preparar, con diferentes novidades, a décima segunda edición a realizar no mesmo lugar e na mesma data e se é posible, o día de San Martín, o 11 de novembro de 2023.

Grazas a todos aqueles que asistiron para engrandecer este acto! Esperámoslles o ano entrante!