BALANCE EXERCICIO 2023: CUMPRIMOS O NOSO DÉCIMO ANIVERSARIO CUN SENTIMENTO AGRIDOCE E DE TRISTEZA

O recén finiquitado ano 2023, X Aniversario da nosa creación, supuxo un punto e seguido para o Museo Etnolúdico de Galicia (MELGA) e para a Fundación Ricardo Pérez e Verdes, pois podemos considerar que marcamos outro novo jalón importante das nosas entidades, ao alcanzar un número importante de visitantes e actividades realizadas, que podemos cualificar de sobresaíntes e destacadas, aínda contando con algúns problemas estruturais no último semestre do ano, que iremos desmenuzando nas seguintes liñas da información presente.

Podemos dicir que o MELGA protagonizou a nivel estatístico, un ano dos máis destacados polo ascenso progresivo, sen chegar aínda a cotas das que nós pretendiamos. Con estas circunstancias, podemos comentar que o 2023 tivo dúas etapas moi diferenciadas: a PRIMEIRA ETAPA (Horario de inverno) corresponde dende o 1 de xaneiro ata o 15 de xuño, dividida en 2 fases (01 xaneiro ao 09 de abril e 10 de abril ao 15 de xuño) e a SEGUNDA ETAPA (Horario de verán) que vai dende o 16 de xuño ata o 31 de decembro, subdividida tamén en dúas fases (do 16 de xuño ao 15 de setembro e do 16 de setembro ao 31 de decembro.

PRIMEIRA ETAPA. HORARIO DE INVERNO (01 de xaneiro ao 15 de xuño)

Primeira fase (01 xaneiro – 09 de abril)

Na súa primeira fase que vai do día 1 do mes de xaneiro ata o 9 do mes de abril, foi moi superior aos anos anteriores, pois sabemos que os meses de xaneiro, febreiro e marzo son meses inhábiles, debido ao comezo do curso e despois das vacacións estivais, pero este foi excepcional xa que non deixaron de visitarnos grupos nestes meses para asombro das nosas estatísticas.

Durante este período inicial do ano 2023 visitáronnos ONCE centros docentes: CEIP. Milladoiro de Malpica-A Coruña; 2 CEIP. Eduardo Pondal de Ponteceso-A Coruña); Colexio Santa María Maristas de Ourense; A nosa Señora do Carmen de Finisterre-A Coruña; CEIP. Plurilingüe Vicente Romero Valcárcel de Carral-A Coruña); 2 CEIP: Fogar de Carballo-A Coruña); 2 Colexio Fillas de Cristo Rey de Oleiros-A Coruña); CEIP. de Bormoio-Agualada-Coristanco (A Coruña).

Outras visitas guiadas especiais foron CINCO: Profesores Compañía María da Coruña; Asociación de Xubilados de Cerceda-A Coruña); Asociación con Diversidade Funcional SENET CIT.SL. Bergondo-A Coruña; o Xogador Internacional de Hóckey Patíns Arnau Canle do club Liceo A Coruña e Carmen Fernández directora do MACUF (Museo Arte Contemporaneo) e Ana Valiño historiadora, xornalista e crítica de Arte, ambas da Coruña.

En total foron 16 visitas guiadas, cun número total entre docentes e discentes de 604 visitantes. Ademáis, estivemos presentes nas seguintes actividades: 1 Irmandamento en Portugal Loureiro-Cernache-Coimbra coa “Escola do Brinquedos Tradicionais Populares” director do museo Joao Amado; 3 conferencias on-line do Observatorio do Patrimonio Lúdico de Galicia ; coa Asociación Cultural e Museos e coa Asociación Europea de Xogos e Deportes Tradicionais (AEJeST). Fomos entrevistados 2 veces en RadioVoz e 2 Radio Nordés.Cadea SER e 1 en Radio Galega. Realizamos 2 presentacións do libro “Xogos Tradicionais Galegos para tempos de recollida” (Facultade de Ciencias do Deporte e a Educación Física (INEF-GALICIA-A Coruña e no concello de Rianxo- A Coruña.

Finalmente realizamos 2 Festivais de Xogos e Deportes Tradicionais Galegos no club Salgueiro de Paderne-Betanzos (A Coruña) e na Casa da Cultura do concello de Rianxo, na que participaron nas mesmas máis de 250 persoas. Contabilizamos a nosa presenza nas 29 actividades programadas, cun monto total próximo ás 928 persoas.

Para finalizar este período de Inverno, marcamos na axenda a Semana Santa (03 ao 09/04), pois é sempre un gran aliciente para os nosos visitantes particulares ou por libre, nesta ocasión, debido sen dúbida, a un tempo excepcional estival, as ganas enormes de praia e terrazas, vímonos minguados en canto á asistencia de persoas, aínda que superamos con fartura as 200 no devandito período, obtendo un 10% de ascenso con respecto ao ano anterior.

Contamos con 4 visitas guiadas especiais como a de Bruno Coira e a súa familia, exalumno do noso director, hoxe empresario e xestor da empresa deportiva The Well-Being LAB., a de Xurxo Rodriguez coa súa familia, tamén exalumno da Facultade de Ciencias do Deporte e hoxe profesor dun instituto en Pontevedra; a dos amigos Xosé Luís Romero, a súa esposa Isabel Tabeayo e a súa familia, ambos os compañeiros da facultade e de profesión respectivamente e finalmente recibimos, sorpresivamente, xa que adoita realizar a visita no mes de agosto, á nosa querida embaixadora Maya Álvarez Sotomayor, a súa ampla familia e amigos manchegos. Ao redor dunhas 100 persoas foron as que realizaron visita guiada. É dicir, pasaron polo MELGA neste primeiro período 1.200 persoas.

Resumindo: Foron 29 actividades das cales 20 foron visitas guiadas (604 persoas), 2 festivais de xogos tradicionais (250 persoas) e visitas por libre (74).

TOTAL DE VISITANTES: 604 + 74 = 678 PERSOAS

Segunda fase (10 de abril – 15 de xuño)

Na súa segunda fase deste período, a que vai dende o día 10 de abril ata o 15 de xuño, será sen dúbida o mollar da nosa forza, tanto en visitas guiadas, visitas por libre e as diferentes actividades programadas, que foron moitas, diversas e constantes, xa que alcanzamos 38 actividades en xeral.

Destas xornadas temos que destacar as 21 visitas guiadas docentes (Universidade Senior Ferrol-A Coruña; CEIP. A Cristina de Carballo-A Coruña; CEIP. Bormoio-Agualada (A Coruña); 2 veces CEIP. As Forcadas de Corme-Ponteceso); Universidade Senior Xestoso-Monfero (A Coruña); Facultade de Ciencias da Educación de Santiago de Compostela (A Coruña); 2 veces CEIP. Ponche dous Brozos de Arteixo-A Coruña; 2 veces colexio privado Andaina da Coruña; CEIP. Manuela Rial de Cee-A Coruña; Centro de Educación Especial Nosa Señora de Lourdes-Aspronaga Oleiros-A Coruña; Asociación Cultural e Veciñal Amistade de Rebordechan-Crecente-Pontevedra; CEIP. Santa Eulalia de Dumbría-A Coruña; Asociación EFA A Cancela. As Neves de Pontevedra; 2 CEIP. Artai-Carballo (A Coruña); Ou Berce Escola Infantil Vos Gosendes de Arteixo; CEIP. Ramón da Sagra da Coruña; CEIP. A Coruña Plurilingüe de Prácticas A Coruña; IES. Lucus Augusti de Lugo; 2 veces colexio Fillas de Jesús-Jesuitinas da Coruña. Ademais tivemos 4 visitas guiadas especiais, 2 no Día das Letras Galegas e outras 2 no Día Mundial dos Museos.

Tampouco estamos moi satisfeitos pola asistencia de visitantes nestes dúas grandes conmemoracións, a asistencia nas dúas xornadas, aínda sendo gratuítas e libres, non superamos as 100 persoas. Entre outras actividades: 4 entrevista radiofónicas (Radio Nordés-Cadena SER, Radio-Voz, Radio Pontevedra e Radio Galega); 3 gravacións de produtoras da TVG produtoras: ” Ou Castiñeiro” (MELGA), “Carballeira” (Brantuas-Ponteceso), e “Quén anda aí?” (Ordes-A Coruña); 1 gravación en Radio Galega sobre “Convivir deportivo: Galicia en Xogo: A Bugalliña” en Carballeda de Avia (Ourense); 1 Exposición na XXIV Salón Internacional do Libro Infantil e Xuvenil no Pazo dá Cultura de Pontevedra sobre os xogos de taboleiro no mundo, deportes galegos e xogos tradicionais de Colombia, co lema “Libros para xogar”; 1 Festival de Xogos e Deportes Tradicionais galegos no Recinto Feiral de Pontevedra ; participación e presenza no “Maker Faire Galicia” no Gaiás de Santiago de Compostela e o XIII Concurso de Billa de Ponteceso.

RESUMO: Foron 38 actividades, 26 visitas guiadas (1.394 persoas), outros grupos (100 persoas), visitas por libre (254 persoas), 1 Festival de xogos (300 persoas), un concurso de Billa (100 persoas) e 1 exposición de xogos(?).

TOTAL VISITANTES: 1.394 + 100 + 254 + 100 = 1.848 persoas.

Unha das actuacións máis importantes deste período, foi sen dúbida ao correspondente ao XXIV Salón Internacional do Libro Infantil e Xuvenil que levou a cabo no Pazo dá Cultura da cidade de Pontevedra, onde durante preto de 20 días, a Fundación Ricardo Pérez y Verdes e o Museo Etnolúdico de Galicia (MELGA), fomos convidados para presentar no devandito recinto unha Exposición, baixo o título “Os xogos de mundo e o mundo dos xogos”, os deportes galegos, os xogos de taboleiro no mundo e os xogos étnicos de Colombia. Segundo estatísticas da organización pasaron polas diferentes salas expositivas do Salón máis de 20.000 persoas.

No día do Traballo e o Día dos Maios en Galicia (primeiro de maio) tivemos a honra de clausurar o XXIV Salón Internacional do Libro Infantil e Xuvenil, no Recinto Feiral do Pazo dá Cultura (dende a 10:00 ata as 20:00 h.), cun Gran Festival de Xogos e Deportes Tradicionais galegos e do mundo, onde a participación de público foi masiva, para o engrandecimiento das nosas institucións e do Patrimonio Lúdico e Inmaterial de Galicia. Por suposto sen contar as visitas á exposición de Pontevedra no global de participación serían unhas 300 persoas que se exercitaron polos nosos xogos.

SEGUNDA ETAPA. HORARIO DE VERÁN (16 de Xuño ao 31 de decembro)

A segunda etapa (16 de xuño ao 31 de decembro) podémola seccionar tamén como observamos na primeira etapa, en dous apartados moi diferentes e antagónicas: unha que vai dende o 16 de xuño ao 15 de setembro e a outra que vai dende o 16 de setembro ata o 31 de decembro.

Primeira fase (16 de xuño – 15 de setembro)

Na primeira fase, de 16 xuño a 15 de setembro, continuaron ampliándose as visitas guiadas, aínda que cunha condición, por primeira vez na nosa vida museística do MELGA, tivéronse que clausurar as visitas particulares de luns a venres, por falta de persoal no Centro Cultural, cun gran prexuízo para as nosas entidades e posibles visitantes. O museo finalmente, da man do noso director Ricardo Pérez e Verdes, abriu exclusivamente todas as fins de semana e festivos do devandito período, ademáis das visitas guiadas de todos os centros escolares ou asociacións que o demandaban e tiñan reservadas as datas correspondentes.

A pesar deste gran inconvinte, as actividades continuaron realizándose chegando a un global de 32 na súa totalidade. Entre elas destacamos os 8 grupos de centros docentes como: CEIP. Plurilingüe de Prácticas da Coruña; CEIP. Ou Pindo de Carnota (A Coruña); Centro COLAXE de Monitores de Aire Libre de Laxe-A Coruña; CEIP: de Caión-A Laracha (A Coruña); Facultade de Ciencias da Educación. Universidade de Santiago-A Coruña; CEIP. Plurilingüe de Tarrío-Culleredo (A Coruña); Colexio British International School da Coruña; CEIP. Anxel Casal-Monte Alto. Ciclo Superior de Animación Sociocultural e Turística da Coruña).

Os 6 Campus de Verán: Campus Albergue Alalá Terra e Sons SL. Carral-Cabana (A Coiruña); Campus Millenium. Club Leyma Basquet SD. da Coruña; Campus Sociedade Cooperativa Galega de Educación Ambiental (CEM) de Oleiros (A Coruña); Campus Concello de Betanzos-A Coruña; Campus Xunta de Galicia/Albergue Alalá Terra e Sons SL. Cabana (A Coruña; Campus Escola Infantil Folerpas de Cances-Grande-Carballo ( A Coruña).

Outras 6 visitas guiadas grupais como a Asociación de Xubilados e Pensionistas “AVOA” de Coruxo-Vigo (Pontevedra); “Día da Patria Galega”; Grupo Familiar de Carballo-A Coruña; Comunidade Autónoma de Cataluña; Comunidade Autónoma de Asturias; Comunidade Andaluza-Pontecesá; 4 visitas especiais e individuais de Manolo Regueiro e esposa; Uxia Trigo; Rafael  Vidal; Anxel Gómez.

En total realizamos 24 visitas guiadas cun total de 890 visitantes. Ademáis estivemos presentes nas seguintes actividades: 5 Festival de Xogos e Deportes Tradicionais: CEIP. A Silva-Cerceda (A Coruña); V Festival de Xogos e Deportes Tradicionais na Idade Media: Noites do Medioevo” en Riobóo-Cabana de Bergantiños (A Coruña); VI Festival de Xogos e Deportes Tradicionais Galegos nas Festas dos Barrios Maria Pita na Coruña; II Festival de Xogos e Deportes Tradicionais Galegos: Xogos e Chocolate en Cánduas-Ponteceso (A Coruña); I International Games Month na Biblioteca Municipal Durán Loriga da Coruña.

Beneficiáronse das nosas actividades máis de 1.500 persoas aproximadamente. En 3 medios de comunicación con entrevistas: RadioVoz, Radio Galega e Cadea SER radio Nodés. En 1 Presenza institucional: no Congreso Galego de Xestión Deportiva. Asemblea Xeral Ordinaria de AGAXEDE en Santiago de Compostela-A Coruña.

Sobre as visitas libres ou particulares queremos destacar que, sendo unha etapa sen contar cunha apertura ao cento por cento do museo, soamente abrimos as fins de semana e festivos, xa que de luns a venres atopábase pechado polos motivos de falta de persoal do Centro Cultural, foi un trimestre altamente satisfactorio, xa que alcanzamos a cifra de 764 visitantes que coñeceron por primeira vez (ou repetido algúns) noso MELGA, sendo inferior, sen dúbida, ao ano anterior de 2022 que batemos o record de visitantes cunha cifra superior ás 1.050 persoas.

Pero… preguntámonos: E se tivesemos todos os días abertos coma o ano pasado? Estariamos a falar dun novo record? Estamos seguros que si! Nos trece (13) fins de semanas e algún festivo que durou a tempada de verán, foi excelente a participación cidadá, libre ou pola súa conta e moi posiblemente podámola considerar de excepcional. Foron 24 xornadas guiadas cun total de case 1.000 (910) persoas, das cales foron da nosa comunidade galega un 35 %, doutras comunidades Autónomas un 60 % e un 5% doutros países.

Entre as poboacións de Galicia que nos visitaron temos a: A Coruña, Santiago, Lugo, Ferrol, Culleredo, Muxía, Mugardos, Carballo, Carral, Ourense, Poio, Oleiros, Laxe, Foz, Malpica, Betanzos, Vegadeo, Cee, Buño, Fene, Corme, Ponteceso, Vimianzo, Carnota, Vigo, Camariñas, Arteixo, Porto do Son, Dumbría, Corcubión, Cances; Baiona, Allariz, Friol, Narón e Lalín. Por parte doutras comunidades españolas contamos con turistas de; Salamanca, Xaén, León, Valencia, Zamora, Málaga, Xirona, Valladolid, Pamplona, Rivas-Madrid, Madrid, Rentería, Alacante, Palma de Mallorca, Zaragoza, Cáceres, Xixón, Badaxoz, Sevilla, Barcelona, Castelló da Plana, Tenerife, Elxe, Logroño, Ponferrada, Santander, Alcalá de Henares, Murcia, Lérida, Almería, Forteventura e Formentera. En canto á participación estranxeira, este verán foi inferior ao ano anterior, pois só recibimos visitantes dos países seguintes: Londres (Inglaterra); Marsella (Bretaña Francesa); Toulouse (Francia); Xordania (Azraq); Paraguai (Asunción); Suíza (Lucerna); Colombia (Cauca); Brasil (Río Janeiro) e Portugal (Braga).

Resumindo: UN total de 32 actividades das cales foron 24 visitas guiadas (910 visitantes); 5 festivais (1.500 persoas) e visitas por libre (764 persoas).

TOTAL VISITANTES: 890 + 764 = 1. 654 persoas.

Segunda fase (16 de setembro – 31 de decembro)

Na segunda fase que vai do 16 de setembro ao 31 de decembro, poñemos o cartel, ao noso pesar, PECHADO ATA NOVO AVISO do Museo Etnolúdico de Galicia (MELGA) situado no municipio de Ponteceso, debido ás circunstancias anteriormente comentadas de falta de persoal para atender o mesmo, polo intenso traballo existente en todo o ano, pola avanzada idade do director-guía e sen dúbida, para esclarecer, xa que finaliza o primeiro prazo do convenio dos primeiros 10 anos, entre o concello e a Fundación (aínda que temos 15 anos máis de prórroga), o futuro do museo dende o punto de vista do novo alcalde e da súa corporación municipal.

O día 27 de setembro, a nosa entidade cumpría o seu X ANIVERSARIO (27/09/13). Despois de informar ao alcalde, nunha breve reunión, da pretensión de realizar unha gran SEMANA GRANDE, pois a ocasión merecíao e observando que o apoio e colaboración era nulo, en reunión urxente e extraordinaria do Padroado da Fundación, tomouse a decisión de aprazar todas as diversas actividades do calendario festivo, cultural e lúdico que a nosa institución tiña planificadas para a devandita etapa, no MELGA abrigo.

Tamén, a medida tomada afectou as actividades de concursos, retos, festivais, exposicións etc., así como ás fins de semana e festivos, soamente, a bo criterio do presidente-director Ricardo Pérez e Verdes, sostivo durante este trimestre, todos os compromisos que se atopaban pendentes cos diferentes grupos que reservaran as súas visitas guiadas con anterioridade e algunhas solicitadas durante a propia etapa. É dicir, visitas moi restrinxidas. A xornada do décimo aniversario foi a máis frustrante, amarga, infeliz e decepcionante de todos os aniversarios pasados. Un día sen pena nin gloria e no maior do ostracismo máis inxusto.

As visitas guiadas de grupos docentes de primaria, secundaria e universitarios que tivemos neste período foron as seguintes: CEIP. Caión-A Laracha (A Coruña); alumnos/as da Facultade de Ciencias da Educación do Grao de Mestres e Mestres e de Pedagoxía de Santiago de Compostela (A Coruña); o CEIP. Plurilingüe Tarrío-Culleredo (A Coruña); o colexio privado British International School da Coruña) e CIFP Ánxel Casal de Monte Alto da Coruña.

En canto a visitas guiadas especiais protocolarias (amigos e colegas de profesión) foron: dende Laxe (A Coruña) a de Rafael Vidal ex-xefe de Protocolo da Deputación da Coruña; dende Berga (Barcelona) a do profesor, co-fundador da Compañía de Xogos Anónima e un dos mellores especialista en xogos de taboleiro Óscar García, a súa esposa Neus Ribeira e familia; expertos no campo dos xogos tradicionais e modernos; dende Benisanó (Valencia) visitounos Ánxel Gómez presidente da Federación Valenciana de Xogos Tradicionais e da Escola Autonómica de Xogos Tradicionais, mestre e profesor de educación física e Enriqueta Rico recoñecida pediatra e experta en xogos e deportes tradicionais valencianos.

En total 5 grupos que supuxeron a cantidade de visitantes aproximada de 300 (296) persoas e 3 visitas especiais 10 persoas. Total 310 persoas que nos acompañar #nos, un cifra importante sabendo que se atopa o recinto pechado.

Outras actividades, comprometidas de antemán e realizadas fóra das instalacións do MELGA sobresaíron: o “Festival do Xogo e o Chocolate” ,celebrado como no ano anterior en Cánduas-Cabana de Bergantiños (A Coruña); participación de Ricardo Pérez e Verdes, nun concurso de Televisión de Galicia (TVG) titulado “Lixo ou Tesouro”, achegando o noso museo cinco pezas destacadas do mesmo, para a súa valoración (precisa ou equivoca), dos concursantes; o noso presidente-director foi convidado pola Asociación Galega de Xogo Popular Tradicional (AGXPT) de Melide (A Coruña) para felicitar en nome das nosas entidades e do Observatorio do Patrimonio Lúdico de Galicia e tamén para participar nunha mesa redonda sobre o presente e futuro dos xogos tradicionais en Galicia, con motivo do seu XX Aniversario da Asociación.

Pero sen dúbida a actividade máis destacada foi a participación das nosas entidades en @dicha primeira edición do “ International Games Month (Mes Internacional do Xogo), realizado no marco incomparable da Biblioteca Municipal Durán Loriga da Coruña (antigo Arquivo de Estudos Locais da Coruña e Delegación de Facenda), fomos convidados para organizar e programar unha sesión lúdica sobre os Xogos de Interior de Galicia e do mundo Entre as dúas actividades superaron as 500 persoas en gozar practicamente dos xogos establecidos para a devandita ocasión.

Como feito tamén destacado, pechamos o ano 2023 coa presenza de Ricardo Pérez e Verdes e Lola Roel, presidente e vicepresidenta da Fundación, no seu período vacacional, que tiveron a ben o desprazarse ao suramericano país do Perú para estudar máis a fondo a cultura lúdica e inmaterial da civilización andina (Lima, Cuzco, Paracas, Arequipa, Valle Sacro, Machu-Picchu, etc.…), tamén para conectar e contactos coas institucións museísticas peruanos e por descontado, ampliar os nosos fondos museísticos, adquirindo xogos e xoguetes do devandito país, para a súa posterior exposición nas nosas vitrinas do recinto museístico.

Non cabe dúbida que en todos os momentos da nosa estancia na devandita terra, a información dada a todos os peruanos e non peruanos (brasileros, mexicanos, xaponeses, americanos, colombianos, etc.…) a través dos folletos das nosas entidades (por suposto tamén do noso Ponteceso), foron repartidos a todas aquelas persoas que compartían as mesmas inquedanzas ca nós (profesores, persoal de hoteis, guías, directores e empregados dos museos, participantes en excursións etc.). Quero sinalar que curiosamente débese levar moitos máis xa que ao final non tivemos suficientes e iso que a cantidade superaba os 100 dípticos.

Non queremos deixar pasar por alto un apartado especial para os RECOÑECEMENTOS deste ano 2023, que como comentabamos en liñas anteriores “Foi o que foi, aínda que podería ser moito mellor do que foi”, pois sen dúbida podería ser o teito dos nosos dez anos de existencia superando con fartura a marca establecida no ano 2019, antes da pandemia.

O día 23 de xaneiro, despois dun longo proceso de elección de candidatos para o Premio Nacional do Consello Xeral da Educación Física e Deportiva de España, das 17 comunidades autonomías e as dúas cidades autónomas, chegaron á final as candidaturas presentadas polas Comunidades de Galicia e Cataluña, os colexiados doutores-profesores Ricardo Pérez e Verdes e Alfred Novo Pérez respectivamente. Despois dunha votación de 27.057 afiliados, ser presentados e avalados polos seus compañeiros de profesión, recaeu no candidato da Comunidade catalá Alfred Nova o Premio deste ano, segundo o xurado “tendo un alto nivel das dúas candidaturas presentadas” e sendo Finalista do Premio Nacional o presidente da Fundación Ricardo Pérez e Verdes e director do Museo Etnolúdico de Galicia (MELGA) Ricardo Pérez e Verdes.

A segunda distinción e recoñecemento foi no acto celebrado o día 18 de marzo en Santiago de Compostela, na cal o Colexio Oficial de Licenciados en Ciencias das Actividades Físicas e o Deporte fixo entrega dos seis galardóns do ano. Neste caso, despois dunha votación de 1.014 afiliados de Galicia e a decisión final dos membros do xurado, o presidente do colexio oficial de Galicia Henrique Pampím, entregou a Ricardo Pérez e Verdes o Premio COLEF-Galicia-23 na súa Sección Especial. Segundo o xurado “en recoñecemento á súa profesionalidade, á súa entrega e dedicación plena durante máis de 50 anos, ao mundo da Educación Física, os Xogos Tradicionais e o Deporte”. E por último o 5 de maio, na Capela Real do Hostal dos Reis Católicos en Santiago de Compostela, realizouse a entrega das 21 distincións da Unión Profesional de Galicia da man do presidente da Xunta de Galicia Alfonso Rueda. O presidente da Unión Profesional de Galicia, leu a acta seguinte: “A Asemblea Xeral da UPG, acordou a concesión da distinción Profesional Colexiado do ano 2022 na súa especialidade de Educador Físico e Deportivo a Ricardo Pérez e Verdes en recoñecemento ao seu traballo ben feito, á súa traxectoria profesional e ao seu apoio á dignificación das Profesións” Sen dúbida un orgullo para as nosas entidades.

Entre os visitantes ao Melga tamén destacamos a presenza de personaxes ilustres que nos visitaron neste período e tiveron a oportunidade de asinar no Libro do Ouro do museo, destacan os seguintes: Manuel Regueiro e Pilar Anta, Asesor da área Funcional de Alta Inspección de Educación da Delegación do Goberno e a súa esposa neta do mestre Adolfo Anta Seoane, Director de Cantigas dá Terra, respectivamente; a doutora, escritora e investigadora de prestixio mundial no campo das Ciencias da Motricidade Humana e profesora en diferentes Universidades de España e América Uxía Trigo; o sevillano coleccionista e profesor Daniel Barquero e os pontecesáns mestres Marta e Antonio Pecoret e finalmente dende Cataluña o codirector da Asociación de Xogos Tradicionais A Anónima Óscar García Pertusa, a súa esposa Neus Ribeira, os seus fillos Erola, Oleguer e Nil, especialistas todos eles e moi involucrados no mundo dos xogos tradicionais da comunidade catalá. Finalmente vindos dende Benisanó (Valencia) visitounos Ánxel Gómez presidente da Federación Valenciana de Xogos Tradicionais e da Escola Autonómica de Xogos Tradicionais, mestre e profesor de educación física e a súa esposa Enriqueta Rico recoñecida pediatra e experta en xogos e deportes tradicionais valencianos.

No campo da representación institucional, a fundación Ricardo Pérez e Verdes e o Museo Etnolúdico de Galicia (MELGA), estiveron presentes nos seguintes acontecementos: na TVG no Monte do Faro, no seu programa en directo “Carballeira” das Festas do Raxo de Brantuas-Ponteceso; no MAKER FAIRE GALICIA. Ciudad da Cultura- GAIAS, Santiago de Compostela (A Coruña); no programa en directo de TVG. Quén anda aí ; no Congreso Galego de Xestión Deportiva e Asemblea Ordinaria Xeral de AGAXEDE como membro de número e en Melide (A Coruña) no XX Aniversario da Asociación Galega do Xogo Popular e Tradicional (AGXPT). En varias ocasións participamos en faladoiros ou entrevistas nos medios de comunicación oral (radio) como: Radio-Voz; Radio Nordés (Cadea SER), Cope Galicia, Radio Coruña etc.

Destacamos como Festivais de Xogos e Deportes Tradicionais, un das accións máis importantes para a difusión do noso Patrimonio Lúdico e Inmaterial, estivemos presentes este ano- 23 en: a parroquia de Rioboó (Cabana de Bergantiños) nas Noites do Medievo; nas Festas de María Pita Barrio do Castrillón (A Coruña); na Festa do Xogo Tradicional e Chocolate de Cánduas (Cabana de Bergantiños);no Festival en Paderne-Betanzos no Club Ou Salgueiro; no Festival do Salón Internacional do Libro Infantil e Xuvenil no Pazo dá Cultura de Pontevedra; no Festival do CEIP. Celso Emilio Ferreiro na Silva-Cerceda (A Coruña) e na Coruña no Festival “International Games Month” na Biblioteca Municipal Duran Loriga. Debemos comentar que este ano, algúns dos Festivais solicitados, tivemos que renunciar a eles polo inmenso traballo a desenvolver no museo, con visitas guiadas ou libres.

En canto ao apartado de doazóns e adquisicións que tivemos durante estes meses foron: 12 buxainas da súa colección privada do Sevillano Daniel Barquero; 2 buxainas de cartón pedra xigantes doadas polo profesor Nito Ferrer, confeccionadas polos seus alumnos de CEIP. Campolongo de Pontevedra e 2 trens eléctrico antigos (Rico e Lima) dos irmáns Rafael e Francisco #Vidal. Como se poderá comprobar as doazóns son sempre escasas. Como de costume o noso director “pateou “” por toda Galicia naquelas feiras de antigüidades, almonedas ou vintage, que se realizan nas diferentes cidades de España (Asturias, Castela e León e Estremadura), abrigo en Galicia (Melide, Narón, Betanzos, A Coruña, Miño, Muimenta) e este ano tamén na rexión Andina (Perú),para localizar esas pezas ou obxectos que despois se expoñerán nas vitrinas do museo. As adquisicións de pezas, nesta ocasión, foron en grao sumo variado, dende buxainas, reclamos, mazas de ximnasia, coches de papel, pelotas de goma, mancuernas, xogos de taboleiro de madeira, xogo de argollas, buxaina xigante giratorio, perinolas, etc. Na feira artesanal de Beléns de Madrid; figurillas de barro de nenos ou nenas xogando co aro, con caballito de pau, xogando á corda, aos birlos, nun tobogán, á cucaña, en balancín, ao carrelo, etc. Nas feiras artesanais e en museos do Perú, onde visitamos este ano, adquirimos caballitos de totora, chasquis, frautas, quenas, ocarinas, bonecas varias, pututos, baleros, mazas, quitapenas, xogo de taboleiro Ludo, piscaiñu, pajaritos, instrumentos de percusión, husillos etc. Aínda que a adquisición da peza máis orixinal e valiosa corresponde a un cuatriciclo holandés ou voador de madeira, ferro e gomas nas súas rodas, marca Flying Dutchman, datado nos anos 20 do século XX. Contabilizamos preto de máis dun centenar de pezas obtidas neste ano tan especial.

Durante este ano, queremos volver remarcalo, agradecer a todos os medios de comunicación que foron a base sólida da nosa repercusión social, sen dúbida, xa que habemos superadas os 100 notas de prensa escrita (La Voz de Galicia, El Correo Gallego, O Diario de Bergantiños), ademais de ser protagonistas en varios programas da televisión de Galicia, con entrevistas en: “La Voz de Galicia”, “RadioVoz; “Radio Galega”; “Radio Nordés-SER”(2); “COPE”; “Radio Coruña” etc.. e os correspondentes medios dixitais (redes sociais, on-line,etc.). Tampouco queremos destacar a importancia que seguen tendo ata a data, as empresas da hostalería da zona, que co seu interese en que os seus clientes, desexan que os mesmos coñezan de primeira man o noso pequeno e modesto MELGA en Ponteceso.

No apartado de curiosidades temos que comentar que, se o ano anterior 2022, o MELGA foi protagonista nun texto narrativo de Pedro Martinez Ruíz na súa obra titulada “Cando aprendín a vivir, Descobre o teu mundo interior a través dunha viaxe polo Camiño dos Faros”, este ano o museo foi noticia, non unha vez senón en dúas ocasións. A primeira vén dende Sevilla na Revista cultural e de investigación denominada “Mercurio” na Versión 4.0 nº 224 xuño 2023, cuxos contidos fan referencia ao “Xogo con lume pero xogo” fai referencia en “O contedor de Apuntamentos” ao MELGA no apartado “para compartir” polo seu interese, orixinalidade e referencia museística no mundo dos xogos en xeral. A segunda procede das Vascongadas do escritor e xornalista Txema Garcia que publicou un libro sobre “A Costa da Morte” e nun dos apartados do texto fai unha ampla alusión ao Museo Etnolúdico de Galicia (MELGA) situado no concello de Ponteceso.

Como RESUMO FINAL debemos destacar o seguinte:

• En total foron 102 actividades realizas neste tempada polo MELGA
• Foron 78 xornadas de visitas guiadas cun total de 2.718 persoas e 1.092 en visitas libres ou pola súa conta, en total foron ao redor de 4.000 persoas (3.810) que nos visitaron, dos cales na súa maioría foron da nosa Comunidade Autónoma (90%) e foráneos un 10 %.
• Debido ás circunstancias baixamos a participación con respecto ao ano 2022 preto dun 20%, debido ás circunstancias especiais dos horarios.
• Nos Festivais de Xogos e Deportes Tradicionais organizados, que foron 10 en total, gozaron dos mesmos, preto 2.050 persoas aproximadamente.
• Este ano soamente realizamos un Concurso de Billa cunha presenza de 100 persoas aproximadamente.
• Un total de preto de 6.000 persoas (5.960) aproximadamente, seguramente poderían ser moitas máis, foi participárona de forma directa de persoas (nenos, novos, maiores etc.)/ etc.) que asistiron dunha maneira ou outra, das actividades lúdicas programadas polo museo.
• Por primeira vez, PECHAMOS as instalacións para visitas libres ou pola súa conta, por tempo indefinido por falta de persoal.
• O noso presidente-director Ricardo Pérez e Verdes obtivo 3 galardóns ou premios moi recoñecidos, un a nivel nacional (Finalista do Premio Nacional do Consello de Educación Física e Deportes) e dous a nivel autonómico (Premio COLEF-Galicia-23 na súa Sección Especial e o Premio ao Profesional Colexiado do ano 2022 na súa especialidade de Educador Físico e Deportivo).
• Dous feitos importantes destacaron neste ano, a Exposición sobre Xogos e Deportes Tradicionais do mundo no “ XXIV Salón Internacional do Libro Infantil e Xuvenil: Ler para xogar”, no Pazo da Cultura de Pontevedra e o Festival “International Games Month (Mes Internacional do Xogo)”, realizado na Biblioteca Municipal Durán Loriga da Coruña (antigo Arquivo de Estudos Locais da Coruña e Delegación de Facenda).
• As doazóns de pezas para a Fundación en total foron 3 persoas e as adquisicións pola parte do museo foron algo máis dun centenar.
• Realizamos un Irmandamento co Museo do Brinquedo Popular Tradicional de Loureiro-Cernache-Coimbra (Portugal).
• Cumprimos este ano o noso X ANIVERSARIO da nosa existencia como Fundación e museo.

Podemos informar que os eixos do noso traballo, segue sendo como de costume, na súa maioría na restructuración e ordenación do propio museo, mantemento do mesmo, difusión entre os medios de comunicación, talleres de confección de xoguetes e xogos, os festivais de xogos tradicionais, os retos ou concursos e sobre todo á adquisición de pezas para o museo, pola maioría dos anticuarios da nosa comunidade de España e o mundo, para engrandecer cada día máis o noso museo, aínda que este ano polas circunstancias que todos coñecemos non foron levadas a cabo.

Por tanto quixésemos finalizar este BALANCE ANUAL 2023 apuntando coa mesma frase que en liñas anteriores comentamos, é dicir, cos datos na man, auténticos e fidedignos, como así son, se rescatásemos os días da semana, que estivemos pechados por falta de persoal, teriamos que dicir co noso pesar: “Foi o que foi, aínda que podería ser moito mellor do que foi”, se tivesemos un horario de verán, a tempo completo, como o ano anterior, estamos seguros de que nos atopariamos neste momento felicitándonos polo período máis frutífero da nosa existencia e convencidos que fose a tempada “record” dos dez anos da nosa existencia, superando o teito establecido no ano 2019, que de momento se mantén. Non puido ser, pero… seguiremos tentándoo!

Grazas a todos vós, pola vosa lealdade incondicional de colaboración e apoio á nosa modesta institución o MELGA! ´