Balance 2019: Outro ano histórico para o Melga de Ponteceso

O recentemente finiquitado ano 2019 supuxo, por sexto ano consecutivo, para o Museo Etnolúdico de Galicia ( MELGA), situado no concello de Ponteceso, un novo fito dentro dos museos da Costa da Morte e da comunidade autónoma de Galicia.

 O MELGA pecha o ano con 6.960 visitantes o que supón unhas 2.160 persoas mais que o ano pasado, sendo, outro ano excepcional e sorprendente para a nosa entidade. Mais dun 131,03 % de público visitou o museo do xogo e o deporte, con respecto ao ano precedente de 2018.

Este ano en curso 2019, á espera de facer o reconto final, as expectativas son moi boas. No momento de realizar esta memoria, falta aínda un mes para finalizar o ano, o número de grupos contabilizados superan a centena, 116 en total, 84 escolares e 32 non escolares, alcanzando un total de 6.960 visitantes, cun incremento do 107,40 %. Tamén se viu aumentado dunha maneira excepcional, o número de visitantes particulares (520), manténdose os 6.000 en festivais e unha pequena ampliación 2.500 participantes nas actividades programadas de concursos e desafíos. Finalmente podemos cifrar que o montante final do ano, superaremos, sen dubidalo as 16.000 persoas (ata o momento son: 15.980), que confiaron nas nosas actividades, cun aumento do 103,56% con respecto ao ano anterior.

Desde todas as zonas de Galicia (na súa maioría da provincia da Coruña, pero tamén das provincias de Lugo, Pontevedra e Ourense respectivamente, viñeron ata Ponteceso para visitar o único museo lúdico de Galicia e do mundo, con esta temática. Tamén visitantes doutras comunidades españolas como: Madrid, Cataluña, Asturias, Andalucía, Vascongadas e Castela e León sumáronse ao total de visitantes. Visitantes estranxeiros, que coas súas familias chegaron ao MELGA desde Francia, Alemaña, Reino Unido, Italia, Dinamarca, Polonia e sobre todo da veciña Portugal. Tamén o turismo de proximidade tivo unha importancia fundamental nas épocas de tempada baixa para o museo, pero en cambio durante a tempada alta de turismo foráneo (Semana Santa, Verán e Nadal), foi masiva, desbordando nalgúns momentos as salas do MELGA.

Foron 116 os grupos que realizaron a visita guiada, é dicir un 10,07 % mais que o ano anterior. Por segundo ano excedemos a barreira dos cen, así mesmo achegámonos aos 370 grupos nos seis anos de existencia. Seguimos unha progresión ascendente inimaxinable, desde o comezo desta andaina. Na 2013 data da inauguración: 11 grupos visitáronnos; no 2014 foron 38 grupos,; no 2015 pasamos a 60 grupos; no 2016 tivemos 82 grupos; 96 no 2017; en 2018 completámolo con 108 grupos e no 2019 foron 116 en total.

Os visitantes na súa maioría son centros escolares, aínda que non faltan asociacións, campus urbanos, persoas maiores, etc. As poboacións de procedencia dos grupos son os seguintes: (só citamos aquelas poboacións que asisten por primeira vez ao recinto museístico, xa que moitos centros repiten por segunda, terceira e cuarta vez ): Cee; Ames; Aranga; Val do Dubra; Noia; O Pindo- Carnota; Vilalba; A Laracha; Arteixo; Sigüeiro-Oroso; Ponche do Porto; Pontes de García Rodríguez; Friol; Rois; Villargacía de Arousa; Meaño; Ribeira; Carballiño; A Estrada; Cerceda; Ponteceso; Lisle Jourdain- Toulose (Francia) e Zespol Szkol Ogólnoksztalcych STO (Polonia); Ortigueira; Vedra; Zas; Betanzos; Ferrol; Muxía; Culleredo; Lugo; Negreira; Cambre; Toques; Curtis-Teixeiro; Oza-Cesuras.

Os colexios con máis participación presencial nas visitas guiadas foron: o primeiro lugar o IES. Alfonso X o Sabio de Cambre con 130 alumnos/ as; en segundo lugar séguelle o CPI. de Zas con 115 visitantes; Colexio Fillas de Jesús- Jesuitinas da Coruña con 110 alumnos/ as e en cuarto lugar o Colexio Santa Juana de Lestonac de Ferrol 108 discentes.

Os municipios e centros escolares que en máis ocasións acompañáronnos foron: colexios da Coruña 16 centros; colexios de Carballo en 8 visitas; o concello de Vimianzo en 6 ocasións, en 4 visitas o municipio de Muxía e en 3 ocasións os colexios da Laracha.

Queremos destacar, que este ano foi de novo, do mesmo xeito que o ano anterior, moi solicitadas as visitas guiadas para grupos de pouca idade ( 3 a 5 anos), aumentando un 100 % a demanda con respecto ao ano 2018.

Como visitas máis significativas temos a Maya Álvarez de Sotomayor neta do ilustre pintor galego Fernando Sotomayor; o famoso pintor gaditano Hernán Cortés Moreno que realizou o retrato do Rey Felipe VI; o museólogo e director do Museo do Xoguete de Albarracín-Teruel Eustaquio Casteláns Zapater; o museólogo e director do Museo de Marionetas e Monicreques de Madrid UTOPLIA Pedro Lavado Paradinas; o alcalde de Malpica Walter Pardo Añón; o alcalde Miño Manuel Vázquez Faraldo; directores de Centros de Formación do Profesorado e Recursos Humanos de Galicia; sacerdotes da Costa da Morte; o presidente Xeral do Consello do Colexio Oficial de Licenciados de Educación Física e Ciencias da Actividade Física e do Deporte Vicente Gambau Pinasa; o director de Relacións Institucionais do Teatro Real de Madrid e periodista coruñés José María Noguerol; o orientador e Mellor Docente Innovador de España Juan Vicente Abad; o presidente de. Ilustre Colexio de Profesores de Educación Física e deportes Henrique Xoán Rodriguez Pampín; o parlamentario coruñes Aurelio Núnez Centeo; o antropólogo social e cultural da Universidade de Porto e presidente da Asociación de Xogos e Deportes Tradicionais de Garda (Portugal) Norberto Alexandre Cabral Gonçalvez e o presidente da Deputación da Coruña Valentín García Formoso.

Debemos sumar a esta situación de asistencias ao museo, as persoas privadas que nos visitan en períodos vacacionais ou festivos, que podemos considerar que son este ano inmellorables, xa que cuadriplicamos o número de asistentes. Sinalar que foron preto de 1.000 persoas que fixeron a súa visita de forma particular e familiar. Leste era un dos puntos negativos que tiñamos dos últimos anos, a escasa presenza de visitas xerais ou particulares e sinceramente este ano, superámola con fartura.

No apartado de representación da nosa Fundación e o MELGA en Galicia, España e no mundo, debemos destacar a nosa presenza nos seguintes lugares: en Portugal na Guarda en Lagarada: Xogos de Taberna; en Lisboa na Universidade de Motricidad Humana nas Xornadas Museísticas; en Lisboa no Congreso Espazos Lúdicos: unha realizade internacional en Lisboa; een a VIII Asemblea Europea de Xogos e Deportes Tradicionais en Valle de Aosta- Pollein (Italia); e na Universidade Cadi- Ayyard de Marraquech (Marrocos) sobre o Museo Etnolúdico de Galica ( MELGA). En España en Aranda de Douro (Burgos) con xogos de taboleiro na antigüidade; no II Congreso Internacional dos xogos na Historia en Castelló da Plana; nas Xornadas Internacionais de Ludotecas, xogos, xoguetes e actividades educativas e lúdicas para a igualdade en Albarracín (Teruel). E finalmente en Galicia en Santiago de Compostela, Cabana de Bergantiños, A Coruña, Narón, Sada, Pontedeume, Arteixo, Laracha, Cambre, Cerceda, e Ponteceso.

Tamén neste capítulo englobamos, aquelas “voces” dos nosos membros institucionais, que a través de entrevistas, programas televisivos e vídeos promocionais, deron a coñecer as nosas actividades anuais en ocasións puntuais, a saber: Radio Voz (2); Radio Galega (2), TVG “A Revista”, TVG “Galicia Viva”; TVG., Antena 3, Tele 5, Cadea SER… artigos en prensa escrita, revistas de educación, guías turísticas, almanaques publicitarios, relatorios ou conferencias sobre o MELGA.

Finalmente, incorporamos ao positivo balance de 2019 dous das estrela do noso traballo práxico, estamos a referirnos ás actividades monográficas e aos grandes Festivais estacionais que levaron a efecto dentro ou fóra das instalacións do MELGA. Así, en canto aos Festivais de Xogos e Deportes Tradicionais ou Históricos, en xeral e galegos en particular, destacamos: Festiciencias- XOGOCIENCIAS no Couto (Ponteceso); IAR Os Castros-A Coruña; Festival Internacional en Aranda de Douro (Burgos); Lagarada Garda (Portugal); Festival Campus Millenium (A Coruña); Festival Medieval Riobo (Cabana de Bergantiños); Festas da Barquiña (Ponteceso); Festival Santísimo Sacramento de ou Couto (Ponteceso), Festival Internacional en Betanzos no colexio A nosa Señora do Carmen-Atocha; festival Patios Dinámicos no colexio Público Anexa da Coruña; en Santiago de Compostela FICRURAL XOGO, festival de xogos e deportes tradicionais; festival de xogos en Ou Isto (Cabana de Bergantiños) nas festas de San Ramón; Que din vos rumorosos. Foro de Madeira: vía de progreso no Couto (Ponteceso) e nos Xogos de sempre: Espazo Educar do Couto-Ponteceso.

Podemos contabilizar que máis de 15.000 persoas, de todas as idades, pasaron polos nosos festivais en lugares tan dispares como en atrios de igrexas, eras ou prados veciñais, centros comerciais, patios de colexios, polideportivos, prazas, etc.

Destacamos as 30 actividades monográficas que levamos a cabo, realizando torneos, campionatos, retos ou desafíos nos campos de xogo (interior e exterior) do Centro Cultural do Concello de Ponteceso, cunha participación importante aínda que, todo hai que dicilo, non como nós desexásemos, abrigo nalgunhas ocasións no número de concursantes. Sobresaíron: I Xogociencia, V Aberto de Billa-Ponteceso, VII Roteiro de Bicicletas Clásicas Ponteceso, VI Exposición de Bicicletas Clásicas Ponteceso, VIN Open Final de Liga Noroeste de Billa, IV Campionato de Tirabalas, VIII Festipopeóns, XIII Roteiro de bicicletas en Pontedeume, VIII Exposición “ Novos gravados sobre o mundo das peonzas” e “ As peonzas en América”.

Pasaron polas nosas exposicións e actividades ao redor de 3.300 persoas. En resumo, un balance moi positivo este 2019 superando con moito as expectativas que nos propoñiamos, pois estabamos seguros, que non seriamos capaces de superar os datos inmellorables do ano anterior. Non sabemos se este 2019 será o teito máximo alcanzado despois de seis anos consecutivos batendo marcas, pero se estamos seguros que a progresión levada ata o momento, o MELGA promete un futuro moi esperanzador, ilusionante e halagüeño, en grao ascendente, para a dinamización do Concello de Ponteceso e de toda Galicia.

Confiamos fervientemente, que o recente estreado ano sexa aínda moito mellor, pois cremos sinceramente que as aproximadamente 16.000 persoas, que estiveron ao noso lado nalgún momento dos días planificados, sexan superadas amplamente e logremos un novo record no próximo exercicio de 2020.

Como di o refrán: “De ben nado é ser agradecido”, non quixese deixar pasar por alto neste balance anual, que o éxito tan sensacional logrado este ano polo MELGA, non só débase ao gran esforzo das persoas que o rexen, que tamén, o que se estamos seguros que nesta ocasión ten que ver, co recoñecemento explícito que o concello de Ponteceso e en especial o seu alcalde Lois G. Carballido que segue dando, un ano mais, un novo impulso ao museo, apoiándoo, divulgándoo e colaborando intensamente coa institución, para que o MELGA de Ponteceso, sexa ese activo referente en Galicia e no mundo, que todos pretendemos. Tamén hai que destacar que as concellerías de Cultura, Turismo, Educación, Patrimonio, Deportes e Urbanismo dirixidas polas edís Raquel Fondo, Ana Pérez Imia, María Teresa Chociño e Miguel Ángel González Gómez respetivamente, estiveron sempre ao “pé do canón” dándolle a importancia que se merece o noso museo pontecesán.

Do mesmo xeito, tamén desexamos informar que este ano por parte da Deputación provincial da Coruña, non fomos merecedores de ningunha subvención (e van cinco anos sen elas), para que coa mesma, podamos levar a cabo moitas das actividades que a Fundación Ricardo Pérez e Verdes e o MELGA, tenen programadas durante todo o ano.

Venturoso ano lúdico 2020! Non deixedes de visitar o MELGA! Seguro que o gozaredes enormemente! Vide a Ponteceso!