Balance 2018: O Melga de Ponteceso despide outro ano histórico de visitas guiadas e actividades lúdicas diversas

O recentemente finiquitado ano 2018 supuxo, por quinto ano consecutivo, para o Museo Etnolúdico de Galicia ( MELGA), situado no concello de Ponteceso, un novo fito dentro dos museos da comunidade autónoma de Galicia.

O MELGA pecha o ano con 9.128 visitantes o que supón unhas 338 persoas mais que o ano pasado, sendo, outro ano excepcional e sorprendente para a nosa entidade. Mais dun 10,38 % de público visitou o museo do xogo e o deporte, con respecto ao ano precedente de 2017.

Desde todas as zonas de Galicia (na súa maioría da provincia da Coruña, pero tamén das provincias de Lugo, Pontevedra e Ourense respectivamente), viñeron ata Ponteceso para visitar o único museo lúdico de Galicia e do mundo, con esta temática. Tamén visitantes doutras comunidades españolas como: Madrid, Cataluña, Asturias, Andalucía, Vascongadas e Castela e León sumáronse ao total de visitantes. Visitantes estranxeiros, que coas súas familias chegaron ao MELGA desde Francia, Alemaña, Reino Unido, Italia, Dinamarca, México e sobre todo da veciña Portugal. Tamén o turismo de proximidade tivo unha importancia fundamental nas épocas de tempada baixa para o museo, pero en cambio durante a tempada alta de turismo foráneo (Semana Santa, Verán e Nadal), foi masiva, desbordando nalgúns momentos as salas do MELGA.

Foron 104 os grupos que realizaron a visita guiada, é dicir un 11,30 % mais que o ano anterior. Por primeira vez excedemos a barreira dos cen, así mesmo achegámonos aos 370 grupos nos cinco anos de existencia. Seguimos unha progresión ascendente inimaxinable, desde o comezo desta andaina. Na 2013 data da inauguración: 10 grupos visitáronnos; no 2014 foron 38 grupos,; no 2015 pasamos a 53 grupos; no 2016 tivemos 73 grupos; 92 no 2017 e este ano 2018 completámolo con 104 grupos en total.

Os visitantes na súa maioría son centros escolares, aínda que non faltan asociacións, campus urbanos, persoas maiores, etc. As poboacións de procedencia dos grupos son os seguintes: (só citamos aquelas poboacións que asisten por primeira vez ao recinto museístico, xa que moitos centros repiten por segunda, terceira e cuarta vez ): Cee; Ames; Aranga; Val do Dubra; Noia; O Pindo- Carnota; Vilalba; A Laracha; Arteixo; Sigüeiro-Oroso; Ponche do Porto; Pontes de García Rodríguez; Friol; Rois; Villargacía de Arousa; Meaño; Ribeira; Carballiño; Cambre; A Estrada; Cerceda; Culleredo; Ponteceso; Fontemilles (Francia) e Zespol Szkol Ogólnoksztalcych STO (Polonia).

Os colexios con máis participación presencial nas visitas guiadas foron: o primeiro lugar o Colexio Cristo Rey da Coruña con 150 visitantes, séguenlle en segundo lugar o IES. Eusebio dá Garda da Coruña con 130 discentes e no terceiro posto o CRA Ponche dá Pedra de Carballo con 120 alumnos.

Os municipios e centros escolares que en máis ocasións acompañáronnos foron: o concello de Oleiros en 6 ocasións, colexios de Carballo en 5 visitas, en 4 visitas o municipio de Cee e en 3 ocasións os colexios da Laracha.

Queremos destacar, que este ano foi de novo, moi solicitadas as visitas guiadas para grupos de pouca idade ( 3 a 5 anos), aumentando un 100 % a demanda con respecto ao ano 2017.

Como visitas máis significativas temos as da profesora mejicana Irene Morais que nos acompañou en varias xornadas para realizar un estudo comparativo dos xogos galegos e os mejicanos; os profesores da Universidade de Vic Victor Baroja e presidente da Federación de Xogos Tradicionais de Cataluña e a súa esposa a mestra Lourdes Rufat especialista no xogo tradicional na escola; Gregorio ( Goyo) Cámara co-director do Museo do Xogo Tradicional de Aranda de Douro (Burgos) e a súa familia; Antonio de la Rosa e a súa familia, un dos coleccionistas máis importantes no mundo sobre filatelia olímpica, Luís Chantrero, presidente da Asociación de SEAT 600 de Galicia, que realizou unha concentración no aparcadoiro MELGA e exposición dos mesmos na praza do Recheo de Ponteceso, de case medio centenar das devanditas “reliquias” automobilísticas, os afamados coleccionistas de peonzas Charo Español, Ángeles Lence e Luís Ramas e finalmente Luís Giadás, profesor historiador do IES de Ponteceso que nos deleitou coa lectura do seu Manifesto do Día do Peón.

Debemos sumar a esta situación de asistencias ao museo, as persoas privadas que nos visitan en períodos vacacionais ou festivos, que podemos considerar que son este ano inmellorables, xa que cuadriplicamos o número de asistentes. Sinalar que foron preto de 1.000 persoas que fixeron a súa visita de forma particular e familiar. Leste era un dos puntos negativos que tiñamos dos últimos anos, a escasa presenza de visitas xerais ou particulares e sinceramente este ano, superámola con fartura.

No apartado de representación da nosa Fundación e o MELGA en Galicia, España e no mundo, debemos destacar a nosa presenza nos seguintes lugares: en Portugal na Guarda; en Italia en Verona ( TOCATÍ); en España en Madrid, Aranda de Douro (Burgos), Santander, Malinas- Bruxelas (Bélxica) (Asemblea Europea de Xogos e Deportes Tradicionais) e en Galicia en Santiago de Compostela, Cabana de Bergantiños, A Coruña, Narón, Sada, Pontedeume, Arteixo, Laracha, Cambre, Cerceda, e Ponteceso. Tamén neste capítulo englobamos, aquelas “voces” dos nosos membros institucionais, que a través de entrevistas, programas televisivos e vídeos promocionais, deron a coñecer as nosas actividades anuais en ocasións puntuais, a saber: Radio Voz (2); Radio Galega (2), TVG “A Revista”, TVG “Galicia Viva”; TVG., Antena 3, Tele 5, Cadea SER… artigos en prensa escrita, revistas de educación, guías turísticas, almanaques publicitarios, relatorios ou conferencias sobre o MELGA.

Finalmente, incorporamos ao positivo balance de 2018 dous das estrela do noso traballo práxico, estamos a referirnos ás actividades monográficas e aos grandes Festivais estacionais que levaron a efecto dentro ou fóra das instalacións do MELGA. Así, en canto aos Festivais de Xogos e Deportes Tradicionais ou Históricos, en xeral e galegos en particular, destacamos: Festiciencias- XOGOCIENCIAS no Couto (Ponteceso), IAR Os Castros-A Coruña, Festival en Aranda de Douro (Burgos), Festival Escolar de Xogos e Deportes Tradicionais en San Sadurniño (O Ferrol), Lagarada Garda (Portugal), Dolmen de Dombate (Cabana de Bergantiños), Fin de curso Ceip. Baio na Capela do Briño (Cabana de Bergantiños), Festival Campus Millenium (A Coruña), Festival Medieval Riobo (Cabana de Bergantiños), Festas da Barquiña (Ponteceso), Semana Europea da Mobilidade ( SEM), (Carballo), Festa dos Remedios (Corme-Ponteceso), Festival de Xogos e Deportes Tradicionais Medievais no MELGA (Ponteceso), Festival Santísimo Sacramento de ou Couto (Ponteceso), Festival Día do Peón no Ceip. Labarta Pose de Baio (Zas) e Festival de Recuperación do Xogo Tradicional na escola (Cerceda).

Podemos contabilizar que máis de 3.300 persoas, de todas as idades, pasaron polos nosos festivais en lugares tan dispares como en atrios de igrexas, eras ou prados veciñais, centros comerciais, patios de colexios, polideportivos, prazas, etc.

Destacamos as 13 actividades monográficas que levamos a cabo, realizando torneos, campionatos, retos ou desafíos nos campos de xogo (interior e exterior) do Centro Cultural do Concello de Ponteceso, cunha participación importante aínda que, todo hai que dicilo, non como nós desexásemos, abrigo nalgunhas ocasións no número de concursantes. Sobresaíron: I Xogociencia, V Aberto de Billa-Ponteceso, VII Ruta de Bicicletas Clásicas Ponteceso, VI Exposición de Bicicletas Clásicas Ponteceso, VII Baixada de carretas, carros e carrilanas, VI Open Final de Liga Noroeste de Billa, IV Ruta de Bicicletas Clásicas na Feira Modernista de Sada (A Coruña), IV Campionato de Tirabalas, VII Festipopeóns, XIII Ruta de bicicletas en Pontedeume, VII Exposición “O peón nas Belas Artes” e “ As peonzas do mundo”, “Un lustro das actividades na cartografía do MELGA (2013-1018)”, Concentración de SEAT 600 de Galicia, e “Exposición de Xogos de Enxeño do coleccionista Juan Rodríguez Díaz”. Pasaron polas nosas exposicións e actividades ao redor de 2.200 persoas.

En referencia neste apartado debemos resaltar “A semana do V Aniversario do MELGA”, (do 24 ao 30 de setiembre), sete días de xornadas intensas con actividades diarias en diferentes aspectos. Desde o inicio da presentación do programa conmemorativo, no concello co seu alcalde Lois García Carballido e varios dos seus concelleiros (Carlos Penedo e Isabel Volta) dos departamentos de Patrimonio e Servizos Sociais, o “Curso Interpretación márketing e novas tecnoloxías aplicadas ao turismo natural e cultural da Costa da Morte Ponteceso”, presentacións de “Vídeo-cómic do MELGA” e libro vídeo- clip de “Xogos Populares”, “Recordos Lúdicos”, Sesións de contacontos, talleres de xogos tradicionais, xadrez e xogos de taboleiro antigos, arranxo e recuperación de bicicletas clásicas, VII Open de Billa, “Xogos e deportes medievais”, etc.

Non podemos deixar por alto a outra gran “estrela” da semana que foi a “Inauguración e exposición da colección de xogos de enxeño” do mozo coleccionista, recentemente falecido, Juan Rodríguez Díaz. Fixo entrega da voluminosa colección (400 pezas) á Fundación Ricardo Pérez e Verdes e ao MELGA, a súa nai dona Concha Díaz, presente no magno acontecemento. A presenza no acto do rexedor do concello e membros da corporación municipal, así como autoridades da comarca e o propio presidente da fundación e director do museo, deron por clausurada a semana do V Aniversario do Museo Etnolúdico de Galicia ( MELGA), co beneplácito de todas as xentes que nos acompañaron. Leste era un dos grandes obxectivos que nos propoñiamos para este 2018 e cumpriuse grazas á achega da Fundación Ricardo Pérez e Verdes e ao concello de Ponteceso, a través do seu alcalde Lois Carballido, uniron esforzos e axuda mutua para que as dúas grandes vitrinas recentemente inauguradas, atópense na segunda sala do museo para a súa exposición e goce.

En resumo, un balance moi positivo este 2018 superando con moito as expectativas que nos propoñiamos, pois estabamos seguros, que non seriamos capaces de superar os datos inmellorables do ano anterior.

Non sabemos se este 2018 será o teito máximo alcanzado despois de cinco anos consecutivos batendo marcas, pero se estamos seguros que a progresión levada ata o momento, o MELGA promete un futuro moi esperanzador, ilusionante e halagüeño, en grao ascendente, para a dinamización do Concello de Ponteceso e de toda Galicia.

Confiamos fervintemente, que o recente estreado ano sexa aínda moito mellor, pois cremos sinceramente que as aproximadamente 20.000 persoas, que estiveron ao noso lado nalgún momento dos días planificados, sexan superadas amplamente e logremos un novo record no próximo exercicio de 2019.

Como di o refrán: “De ben nado é ser agradecido”, non quixese deixar pasar por alto neste balance anual, que o éxito tan sensacional logrado este ano polo MELGA, non só débase ao gran esforzo das persoas que o rexen, que tamén, o que se estamos seguros que nesta ocasión ten que ver, co recoñecemento explícito que o concello de Ponteceso e en especial o seu alcalde Lois G. Carballido e o seu concelleiro de Patrimonio Carlos Penedo, deron un novo impulso ao museo, apoiándoo, divulgándoo e colaborando intensamente coa institución, para que o MELGA de Ponteceso, sexa ese activo referente en Galicia e no mundo, que todos pretendemos.

Do mesmo xeito, tamén desexamos recoñecer á Deputación Provincial da Coruña, por acordarse das nosas entidades, xa que despois de cinco anos de traballo intenso deste ilusionante proxecto, por fin! parece ser que fomos merecedores dunha pequena subvención con carácter retroactivo (exercicio 2017), para que coa mesma, podamos levar a cabo moitas das actividades que a Fundación Ricardo Pérez e Verdes e o MELGA, teñen programadas durante todo o ano.

Grazas polo inmenso apoio, axuda e colaboración Venturoso ano lúdico 2019! Non deixedes de visitar o MELGA! Seguro que o gozaredes enormemente! Esperámosvos en Ponteceso!